CO2-uitstoot meten: 5 stappen gids voor bedrijven

TL;DR

Het meten van de CO2-voetafdruk van je bedrijf is essentieel. Of je nu werkt aan compliance, je wilt aansluiten bij het Science-Based Targets initiatief (SBTi), of gewoon verantwoordelijkheid neemt voor je klimaatimpact: een CO2-analyse is de logische eerste stap. Deze gids geeft je een duidelijk 5-stappenplan om je uitstoot praktisch en transparant in kaart te brengen:

1. Bepaal de scope
   Stel vast wat je gaat meten. Gebruik Scope 1 (directe uitstoot), Scope 2 (indirect via energie), en Scope 3 (indirect in de waardeketen).

2. Verzamel activiteitsdata
   Breng energieverbruik, transport, inkoop, afval en andere relevante gegevens in kaart. Gebruik echte verbruiksdata waar mogelijk en wees transparant over schattingen.

3. Reken data om naar uitstoot
   Gebruik emissiefactoren om data om te zetten naar CO2-equivalenten (CO2e). Kies zoveel mogelijk factoren die specifiek zijn voor jouw sector of regio.

4. Analyseer de resultaten
   Achterhaal waar de meeste uitstoot plaatsvindt (bijv. leveranciers, producten, reizen) en visualiseer de data om inzichten en acties helder te maken.

5. Stel doelen en onderneem actie
   Formuleer reductiedoelen (absoluut, per omzet/product, of wetenschappelijk onderbouwd) en onderneem gerichte stappen (zoals overstappen op groene stroom, elektrisch vervoer, of samenwerking met leveranciers).

Kortom: een CO2-analyse is méér dan meten. Het is een opstap naar betere beslissingen, geloofwaardige rapportage en een toekomstbestendig bedrijf. Het begint met een goede basis en dit proces helpt je daarbij.

Een 5-stappen gids voor CO2-metingen

Het begrijpen en verminderen van de CO2-voetafdruk van je bedrijf is allang geen bijzaak meer. Het is een strategische prioriteit. Of je nu werkt aan naleving van wet- en regelgeving, je wilt aansluiten bij het Science-Based Targets initiative (SBTi), of proactief verantwoordelijkheid neemt voor je milieu-impact: een CO2-meting is de logische eerste stap.

Maar wat komt er eigenlijk kijken bij het meten van de uitstoot van je bedrijf?

In deze gids vind je een helder vijfstappenplan voor het uitvoeren van een CO2-assessment dat praktisch, transparant en afgestemd is op wereldwijde standaarden. Of je nu vanaf nul begint of je huidige aanpak wilt verbeteren, deze stappen geven je een solide basis.

Stap 1: Scoping

De eerste stap draait om helderheid: bepalen wat je precies gaat meten. Dit noemen we het afbakenen van de scope en dat houdt in dat je zowel organisatorische als operationele grenzen vaststelt.

Organisatorische grenzen bepalen welke onderdelen van je bedrijf worden meegenomen in de assessment. Dit kan gebaseerd zijn op eigendom, operationele controle of financiële controle.

Operationele grenzen hebben betrekking op de soorten emissies die je meeneemt. Deze worden meestal gecategoriseerd in drie scopes zoals gedefinieerd door het GHG Protocol:

• Scope 1: directe emissies uit bronnen die je zelf bezit of controleert, zoals bedrijfswagens of verbranding op locatie.

• Scope 2: indirecte emissies door ingekochte elektriciteit, warmte, stoom of koeling.

• Scope 3: alle andere indirecte emissies in de waardeketen, zoals bij leveranciers, transport, zakenreizen, afvalverwerking en productgebruik.

Hoewel Scope 1 en 2 relatief eenvoudig zijn, vormen Scope 3-emissies vaak het grootste deel van de totale uitstoot van een bedrijf en bieden ze ook de meeste kansen voor verbetering.

Wil je meer weten over Scope 1-2-3 emissies? Lees dit artikel.

Stap 2: Data verzamelen

Met je scope bepaald, is de volgende stap het verzamelen van operationele gegevens, ook wel activiteitsdata genoemd, die de basis vormen voor je emissieberekening. Het doel is om vast te leggen wat je bedrijf allemaal doet dat leidt tot uitstoot van broeikasgassen.

Voorbeelden van relevante data zijn:

• Elektriciteits- en gasverbruik uit energiefacturen

• Brandstofverbruik van voertuigen of machines

• Reisactiviteiten zoals vluchten, treinritten en woon-werkverkeer

• Inkoopvolumes of uitgaven voor grondstoffen en goederen

• Hoeveelheid afval en de verwerkingswijze

De kwaliteit van je data bepaalt de kwaliteit van je assessment. Verzamel waar mogelijk daadwerkelijke verbruiksgegevens in plaats van aannames. Als je moet werken met schattingen of proxydata, zorg dan dat je die transparant documenteert en aangeeft waar verbetering nodig is.

Stap 3: Dataconversie

Zodra je activiteitsdata compleet is, kun je die omzetten naar meetbare emissies, meestal uitgedrukt in CO2-equivalenten (CO2e). Dit doe je met behulp van emissiefactoren.

Een emissiefactor geeft aan hoeveel CO2 er vrijkomt per eenheid activiteit. Bijvoorbeeld: één kilowattuur elektriciteit levert een bepaalde hoeveelheid CO2 op, afhankelijk van de gebruikte energiemix.

Betrouwbare bronnen voor emissiefactoren zijn:

• Co2emissiefactoren.nl

• GHG Protocol tools

• IPCC Emission Factor Database

Gebruik waar mogelijk emissiefactoren die specifiek zijn voor je sector of land. Veel digitale tools laten je deze databases automatisch integreren, wat het proces versnelt en reproduceerbaar maakt.

Meer leren over emissiefactoren? Lees dit artikel.

Stap 4: Data analyse

Tijd om te begrijpen wat je data je vertelt. In deze fase analyseer je de uitkomsten van je assessment en ontdek je waar je de meeste impact kunt maken.

Mogelijke inzichten:

• Eén productlijn blijkt verantwoordelijk voor een groot deel van de uitstoot

• Grondstoffen van een specifieke leverancier hebben een hoge CO2-voetafdruk

• Elektriciteitsverbruik of zakenreizen zijn de grootste bronnen van uitstoot

• Scope 3-emissies zijn vele malen groter dan Scope 1 en 2 samen

Het visualiseren van je data, bijvoorbeeld in grafieken of dashboards, helpt om de inzichten duidelijk over te brengen aan interne teams of externe stakeholders. Het doel: van data naar inzicht, van inzicht naar actie.

Stap 5: Doelen stellen en actie ondernemen

Nu je een duidelijk beeld hebt van je uitstoot, kun je plannen gaan maken. Het stellen van reductiedoelen maakt van je CO2-assessment een strategie in plaats van een rapport.

Je doelen kunnen zijn:

• Absolute doelen: bijvoorbeeld 40% minder uitstoot in 2030

• Intensiteitsdoelen: bijvoorbeeld minder uitstoot per euro omzet of per verkocht product

• Science-based targets: doelen die aansluiten bij het beperken van de opwarming tot 1,5°C

Gebruik kaders zoals het Science-Based Targets initiative of UN Race to Zero voor het opstellen van geloofwaardige doelen.

Van daaruit kun je concrete acties formuleren, zoals het overstappen op groene stroom, het elektrificeren van je wagenpark, en het optimaliseren van logistieke processen. Ook samenwerking met leveranciers om duurzame alternatieven te vinden speelt hierbij een belangrijke rol.

Vergeet niet om tegelijkertijd een duidelijk proces op te zetten om de voortgang te meten. Zo houd je grip op je strategie, blijf je transparant richting stakeholders en creëer je ruimte voor continue verbetering.

Tot slot

Een CO2-assessment is meer dan alleen een meting om inzicht te verkrijgen. Het is een opstap naar slimmere keuzes, betere rapportages en een toekomstbestendig bedrijfsmodel.

Door de vijf stappen te volgen (scope bepalen, data verzamelen, emissies berekenen, analyseren en doelen stellen), leg je een stevige basis voor je klimaatstrategie. Of je dit nu doet vanwege regelgeving, concurrentievoordeel of leiderschap: het begint met meten.

En het mooie is: die eerste stap wordt veel makkelijker met een gestructureerde aanpak. Wie weet ontdek je onderweg niet alleen waar het misgaat, maar vooral ook waar de kansen liggen.

Op zoek naar extra informatie?

Bekijk onze FAQ-gids over CO2-berekening.